Een van de belangrijkste kenmerken van een rat is de bijna haarloze, lange staart die lijkt te bestaan uit ringen. Als ik mensen spreek waar ik de ratten kom bestrijden dan speken ze vooral over die enge staart die ze hebben, nooit over de snorharen, oren of de voorvoeten waar slechts 4 tenen te vinden zijn.
Anatomisch 3D model van de rat. Te zien het skelet en de bloedsomloop. Rood het zuurstofrijke- en blauw het zuurstofarme bloed.
Bruine rat: Staart: van 66 - 100% van de kop en romplengte, is egaal gekleurd. De staart is dikker en minder flexiebel. De bruine rat heeft op zijn nagenoeg kale staart 165 tot 205 ringen.
Zwarte rat: Staart: van 100% tot langer van de kop en romplengte en is egaal gekleurd. De staart van de zwarte rat is lang, dun en zeer bewegelijk. De zwart rat heeft op de staart 200-260 ringen.
Voor een volledig vergelijk van de bruine en zware rat zie deze aparte blog pagina.
Op dit anatomische model van de laboratorium rat zijn goed de 30 wervels van de staart te zien die aan het sacrum (heiligbeen ) vast zitten.
De twee belangrijkste functies van de staart zijn het bewaren van het evenwicht en het controleren van de lichaamstemperatuur.
Een collega rattenjager liet mij opnamen zien over hoe behendig zwarte ratten over smalle ijzeren pijpen liepen en elkaar tegen kwamen en toch elkaar wisten te passeren zonder te vallen.
Vooral zwarte ratten zijn evenwichtskunstenaars door hun lange en dunne staart en de speciale kussentjes die ze onder hun voeten hebben waardoor ze minder snel uitglijden.
De staart van een bruine rat van de basis tot aan de punt met (hier ± 200) ringen, korte voelhaartjes en aflopend van dik naar dun.
Evenwicht
Staart. Zoals een evenwichtskunstenaar in het circus op een hoog touw zijn evenwicht weet te behouden met behulp van een lange stok zo gebruikt de rat zijn staat om zijn evenwicht te houden als ze over smalle randen, een touw of een kabel loopt. Als een rat zijn evenwicht dreigt te verliezen dan kan de rat het zwaartepunt van zijn lichaam weer boven zijn steunpunt krijgen met behulp van zijn staart. Deze correctie wordt vooral bewerkstelligd door de massatraagheid (inertie) van de staart en veel minder door het gewicht van de staart. De staart is daar te licht voor ten opzichten van de massa van het lichaam van de rat. Door de lengte van de staart heeft die wel een voldoende grote inertie om die evenwichtscorrectie uit te voeren.
Ook gebruikt de rat zijn staart om te steunen als hij op schuine vlakken loopt of tegen een steile helling klimt. Dit is te zien in de opname die ik gemaakt heb bij een rattenbestrijding.
Voelhaartjes. De voelhaartjes op de staart kunnen net als de snorharen informatie doorgeven aan de hersenen over hoe breed of hoe groot iets is. De rattenstaart is lang niet zo dicht behaard en de haartjes zijn ook niet zo lang als de haren op de romp. De voelhaartjes zijn kort zoals te zien is op de foto hierboven. De rattenstaart is niet kaal zoals vaak beschreven wordt.
Diepte zien. Ratten kunnen ook beter hun evenwicht houden omdat ze iets kunnen wat de meeste knaagdieren niet kunnen namelijk diepte zien.
Lichaamstemperatuur
Ratten blijken overdag een voorkeur te hebben om te verblijven in een temperatuur van ongeveer 27-28 graden Celsius en kiezen 's nachts voor ongeveer 5 graden lager. De eigen lichaamstemperatuur is 37.5-38.5 gr C.
Geen zweet. Ratten kunnen niet zweten en kunnen een overtollige warmte in hun lichaam het best afvoeren via hun oren en staart en niet door het verdampen van het zweet. Zowel de staart als de oren hebben een groot oppervlak ten opzichte van de inhoud en daardoor is er veel warmte af te geven en dat lichaamsdeel snel te koelen. Dit kan nog eens gestimuleerd worden door de doorbloeding van de oren en staart te vergroten via vasodilatatie van het gladde spierweefsel dat de bloedstroom naar die staart en oren reguleert. Er stroomt dan meer bloed langs de huid in die twee delen waar nauwelijks haren groeien. Bij een lagere omgevings- dan de huidtemperatuur kan dan warmte worden afgegeven via straling, geleiding en stroming. Het afgekoelde bloed dat terugstroomt naar de romp kan het lichaam afkoelen door daar warmte op te nemen. Ondanks dat de staart slechts 5% van het lichaamsoppervlak uit maakt kan het 17% van de lichaamswarmte afgeven.
Foto: Een geschoten rat op tableau. Deze rat mist een groot deel van zijn staart. Werk van de Jack Russell die er op het erf loopt?
Een rat die zijn staart door een ongeluk heeft verloren zal minder snel kunnen vluchten voor gevaar en sneller ten prooi vallen. Ook zal de rat eerder problemen ondervinden bij het reguleren van zijn lichaamstemperatuur. Overleven zonder staart kan de rat kennelijk nog wel. Zo af en toe kom ik er een tegen die een deel van de staart mist waarbij de wond netjes is genezen en de rat er goed en volgroeid uitziet.
Mijn opa.
Voor degene die er belangstelling voor hebben. Een rat die je aan het eind van zijn staart pakt kan je niet bijten. Mijn opa plukte in de varkensschuur rennende ratten op deze manier van een inpandige dakbalk en wierp ze voor zijn jachthond. Ik hou het liever bij rattenschieten.
Reactie plaatsen
Reacties